Piekeren

7 tips om uit je hoofd te ontsnappen

Introductie:

Piekeren kan ongelooflijk vermoeiend zijn. Het kan irriteren, emotioneren, je wakker houden, leuke gebeurtenissen vervelend maken en vervelende gebeurtenissen bijna ondragelijk. Het is iets waar de meesten van ons weleens last van hebben en sommigen bijna chronisch doen. Het kan je leven enorm negatief beïnvloeden en uiteindelijk leiden tot mentale- en fysieke klachten zoals slapeloosheid, rug- schouder- en nekklachten, hoofdpijn, burn out, angst, paniek, somberheid, een negatief zelfbeeld en ga zo maar door.

Kortom, een zeer onaangename en destructieve tijdsbesteding, waarin je jezelf onopzettelijk pijnigt met een overdaad aan gedachten, zonder dat dit leidt tot iets tastbaars of concreets.

In dit artikel ga ik proberen uit te leggen WAT piekeren is, geef ik twee perspectieven op de vraag WAAROM we het doen en eindig ik met wat tips en trucs HOE je jezelf kunt helpen er van af te komen.

WAT is piekeren?

Voor de duidelijkheid eerst een definitie. Piekeren is:

“Een gemoedstoestand waarbij een persoon langdurig in een (niet beheersbaar) pessimistisch denkpatroon vastzit. Het kenmerkt zich door het overmatig, rusteloos overdenken van bepaalde herhalende (negatieve) gedachten.“

In de praktijk betekent dit dat je het gevoel kunt hebben meegesleept te worden in een (negatieve) gedachtenstroom. Zo nu en dan kun je jezelf weer herpakken, je bent je weer even bewust van je gedachten en probeert de controle terug te krijgen. Je roept jezelf (geïrriteerd) tot de orde (laat het nou gewoon los!), maar voor je het weet verdwijn je langzaam maar zeker weer in de stroom van (negatieve) gedachten. En zo gaat dat maar door en door. Alsof alle gedachten in een cirkel om je heen staan opgesteld en ze om beurten iets zeggen, zonder dat er een duidelijke uitkomst of conclusie volgt. En jij staat daar in het midden, duizelig van alle gedachten die staan te roepen om aandacht.

Dit proces leidt vaak tot een grote mate van frustratie, spanning en onrust, zowel in je hoofd als lichaam. Je krijgt geen controle meer over de richting van denken en het kan voelen alsof je in een draaimolen van je eigen gedachten zit. Concentreren op datgene wat je aan het doen bent wordt moeilijker, wat de ergernis en frustratie over de gedachten alleen maar groter maakt en de controle over jezelf verder verminderd.

De consequenties van piekeren kunnen uiteenlopen van moeite hebben met ontspannen; ervaren van onrust; een kort lontje en slapeloosheid, tot aan angst, paniek, somberheid, burn out en allerlei lichamelijke klachten.

Waarom piekeren we?

1. Negatieve emoties zijn een teken van pijn: Piekergedachten hebben vrijwel altijd een zekere negatieve lading. Deze worden meestal veroorzaakt door de gevoelens en emoties die eronder zitten. Er kunnen bijvoorbeeld negatieve emoties zoals angst, schaamte, schuld, frustratie, machteloosheid of verdriet ten grondslag liggen aan het onderwerp waar je over piekert.

2. Vechten of vluchten: Wanneer je merkt dat je piekert over bijvoorbeeld een project op werk of opleiding, of je zit in je maag met een reorganisatie, financiële onzekerheid , je hebt een conflict of relatieproblemen. Dan zul je hierop reageren door angst te genereren voor de mogelijke pijn die hierop kan volgen. Deze angst is in essentie een fysieke reactie: het lichaam activeert een systeem die het “vecht of vlucht systeem” genoemd wordt (‘fight or flight system’).

3. Piekeren en de hersenen: Je hersenen worden door deze vecht- of vluchtreactie ook extra geactiveerd. Je hersenen zijn gemaakt om potentiële (toekomstige) problemen op te sporen en daarvoor mogelijke oplossingen aan te dragen. Dit gebeurt oa door ervaringen uit het verleden (van jezelf en anderen).

Onderliggende redenen van piekeren:

Veelvoorkomende onderwerpen van piekeren raken aan fundamentele basisbehoeften. Op jonge leeftijd bestaat deze omgeving waar je je op focust voornamelijk uit je ouders, broertjes of zusjes. Later worden het meer de vriendengroep, de werkvloer, de maatschappij, eventuele partner(s), social media etc. Vaak zijn onderliggende redenen van piekeren indirect gelinkt aan het proberen te voldoen aan deze basisbehoeften.

HOE kan je het beste met piekeren omgaan?

Los van de - vaak complexe - vraag waar het piekeren vandaan komt en de zoektocht naar de diepere redenen erachter, is het ook erg belangrijk om antwoord te krijgen op de vraag: hoe kan ik hier het beste mee omgaan? Wat kun je nu het beste doen om jezelf te helpen minder te piekeren? Wat kun je doen als je eenmaal aan het piekeren bent?

1. Creëer overzicht
2. Leer jezelf een gezond vast patroon van denken aan
3. Zoek een gezonde uitlaatklep
4. Word concreet
5. Praat erover
6. Plan piekermomenten in (journaling)
7. Formuleer helpende gedachten

Ik hoop dat je hier wat aan gehad hebt. Mocht je behoefte hebben aan begeleiding bij het stoppen met piekeren, dan kun je bij mij terecht. Ik begeleid mensen individueel bij het doorbreken van hun negatieve denkpatronen en kan je helpen om te leren gaan met moeilijke situaties. Neem gerust contact op als je meer informatie wilt of als je een afspraak wilt maken.