Burn Out
Frustrerend obstakel of waardevol keerpunt
Introductie
Voor veel mensen met burn-outklachten voelt het alsof ze op een sneltrein zitten die rechtstreeks op een muur af dendert. Ze willen eraf maar weten niet hoe. Het is een proces van langzaam maar zeker vastlopen en dat is allesbehalve prettig. Vaak gaat dit gepaard met gevoelens van schaamte en schuld, het idee te falen. Een soort zelfverwijt zich emotioneel te voelen, overprikkeld te zijn en niet die dingen te kunnen doen waar zij zichzelf verantwoordelijk voor achten. Dat kan erg pijnlijk zijn, voor zowel henzelf als de omgeving.
Wekelijks spreek ik tientallen mensen die er op deze manier doorheen zitten en het gevoel hebben op het randje van de afgrond te balanceren. Er is vaak sprake van een overdaad aan klachten die vrijwel allemaal (in)direct te maken hebben met oververmoeidheid, overbelasting en mentale en fysieke uitputting.
Dit artikel is bedoeld voor iedereen die direct of indirect te maken heeft met burn-outverschijnselen. Ik hoop dat het inzicht, begrip en handvatten biedt en daardoor een eerste stap op de weg naar herstel zal zijn.
Wat? Waarom? Hoe?
Op momenten in je leven dat je het zwaar hebt, heb je duidelijkheid en houvast nodig. Ik ga je op weg helpen door samen met jou deze 3 vragen te beantwoorden:
Vraag 1. WAT is er op dit moment precies aan de hand?
We gaan een duidelijk overzicht creëren van de huidige situatie.
Vraag 2. WAAROM ben je waar je nu bent, waarom voel je wat je voelt?
We gaan antwoord geven op de vraag wat de reden is dat je uitgeput en emotioneel bent en waarom je deze klachten ervaart(*).
*Dit is géén diepte analyse van de (eventuele) onderliggende problematiek, dat kan nu eenmaal niet in een artikel met praktische insteek. Dat is het proces van psychotherapie, waarbij face to face consulten noodzakelijk zijn.
Vraag 3. HOE kom ik hier weer uit?
Ik ga je praktische tips en adviezen geven wat je het beste kunt doen (en laten).
Stap 1. Overzicht creëren in de chaos.
Je zou de huidige situatie wellicht wat beter kunnen begrijpen middels een metafoor: Probeer je hoofd eens voor te stellen als een grote kast. Die kast puilt nu helemaal uit en de deurtjes kunnen van ellende niet meer dicht van alle spullen die erin liggen. Niets op de planken is geordend; de boormachine ligt bovenop de vuile vaat, en de vieze sokken liggen in een lege zak chips. Kortom: Chaos.
Wat je nu het beste kunt doen is de kast opentrekken en alles op de grond gooien. Dat voelt in eerste instantie wellicht wat overweldigend omdat je nog meer rommel maakt dan het al was en de hele bende onder ogen moet zien. Maar dit zal je uiteindelijk de mogelijkheid geven om alles weer netjes op zijn plek te leggen, evt wat spullen af te stoffen, te ordenen of weg te gooien. Hoogste tijd om de boel eens goed op een rijtje te zetten en wat overzicht te creëren, kortom: op weg naar Orde.
Dit ordenen en creëren van overzicht kun je het beste doen door gebruik te maken van het KOP model (Klachten, Omstandigheden, Persoon).
Dus pak je laptop, telefoon. pc, pen en papier en schrijf even mee:
Omcirkel wat van toepassing is of voeg zelf toe:
Dit zijn de Klachten die ik ervaar:
- Moeite met concentreren
- Vergeetachtigheid
- Oververmoeidheid
- Slecht slapen, midden in de nacht wakker worden
- Extreem veel slapen en uitgeput wakker worden
- Prikkelbaarheid, kort lontje, irritaties
- Emotioneel, labiel
- Sneller huilen om kleine dingen
- Veel piekeren
- Angstig, onzeker, paniekaanvallen
- Depressieve gevoelens, somberheid, neerslachtigheid
- Minderwaardigheidsgevoelens, schaamte, schuldgevoelens
- Grote weerstand tegen sociale contacten
- Weinig plezier meer beleven
- Lichamelijke klachten, vage pijnklachten
- Hoofdpijn, spierpijn, buikpijn
- Gevoel vast te lopen
- Gevoel uitgeblust te zijn, niet meer weten hoe verder
- Twijfel over eigen kunnen en functioneren
Dit zijn de Omstandigheden waaronder ik verkeer:
- Werkdruk, hoge werkeisen, deadlines, te veel werk
- Conflicten op werk, problemen met collega’s
- Arbeidsomstandigheden, werkomstandigheden, werkomgeving
- Werkonzekerheid, baanonzekerheid
- Persoonlijke problemen, relatieproblemen, financiële problemen
- Gezondheidsproblemen, ziekte
- Werk-privé balans zoek, geen rust kunnen vinden
- Zorgtaken, mantelzorg
- Geen tijd voor mezelf, te weinig ontspanning, geen hobby’s meer
- Sociale druk, sociale verplichtingen, sociale verwachtingen
- Overgevoelig, empathisch, hoogsensitief
- Veel zorgen maken over anderen, perfectionisme, hoge eisen aan mezelf stellen
Dit zijn de Persoonlijke eigenschappen of kenmerken van mezelf:
- Doorzettingsvermogen, perfectionisme, hoge eisen stellen aan mezelf
- Altijd alles goed willen doen, verantwoordelijkheidsgevoel
- Slecht kunnen omgaan met kritiek, te hoge verwachtingen van anderen
- Weinig nee kunnen zeggen, grenzen moeilijk kunnen aangeven
- Moeite met emoties uiten, moeilijk kunnen praten over gevoelens
- Moeilijk hulp kunnen vragen, alles zelf willen oplossen
- Faalangst, prestatiedruk, onzekerheid
- Zorgzaam, voor anderen willen zorgen, geen tijd voor mezelf nemen
- Empathisch, hoogsensitief
- Overgevoelig voor prikkels, snel overprikkeld zijn
- Perfectionisme, hoge eisen stellen aan mezelf
- Angstig, onzeker, negatief zelfbeeld
Hoe ervaar je de klachten? Op een schaal van 0-10 (0=niet, 10=extreem)
Klachten op het werk: ………………...
Klachten in privé-situaties: ………………...
Klachten in sociale situaties: ………………...
Hoeveel last heb je er van?0=geen, 1=een beetje, 2=matig, 3=veel, 4=extreem veel)
Klachten op het werk: ………………...
Klachten in privé-situaties: ………………...
Klachten in sociale situaties: ………………...
En wat zijn de positieve dingen?
Waar word je blij van, wat doet je goed, waar geniet je van, wat geeft je energie?
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
Je zult zien dat als je de klachten op deze manier inventariseert, het al een stukje makkelijker wordt om overzicht te creëren en in te zien dat er veel factoren zijn die een rol spelen. Dat het niet zomaar één ding is wat je overkomen is, maar een samenloop van omstandigheden en eigenschappen van jezelf.
Een volgende stap is om de dingen die je hebt opgeschreven met aandacht te bekijken, te accepteren zoals ze zijn en vervolgens keuzes te gaan maken. Dat zijn soms lastige keuzes maar dat is het proces wat je door moet om weer beter te worden. In mijn volgende artikel ga ik je daarbij helpen.
Tot slot Ik wil je vragen om jezelf de tijd te geven, jezelf niet te veroordelen, lief te zijn voor jezelf en om hulp te vragen als het niet lukt. Dat kan bijvoorbeeld bij een psycholoog of coach zijn, maar ook bij vrienden of familie. Het is soms moeilijk om toe te geven dat je hulp nodig hebt, maar je hoeft het niet alleen te doen.
Heel veel succes en weet dat je er niet alleen voor staat!